De moderne economie is gebouwd op een impliciet metafysisch tijdsbegrip: lineair, homogeen en kwantificeerbaar. Dit vormt de ontologische grondslag van rente, discontering en waardebepaling. In dit paper wordt betoogd dat Martin Heidegger’s Sein und Zeit (1927) een radicale ontologische kritiek biedt op deze temporele fundering. Waar de economie tijd behandelt als een meetbare variabele, onthult Heidegger tijdelijkheid (Temporalität) als de existentiële structuur van het Dasein zelf — niet berekenbaar, maar ervaarbaar. Deze verschuiving ondermijnt het axioma waarop elke economische waardelogica rust.

De economische rationaliteit tracht de contingentie van het bestaan uit te wissen: via het technologische Gestell wordt de werkelijkheid gereduceerd tot Bestand — een voorraad van middelen onder menselijke beheersing. Zo ontstaat Seinsvergessenheit: de ontologische blindheid voor het ontoeigenbare (das Unverfügbare) van het zijn. Tijd wordt ruimte, en waarde verwordt tot prijs. De crisis van de moderne economie is daarom geen conjunctureel maar een ontologisch falen: haar onvermogen om te leven met de tijdelijkheid van het bestaan en de vergankelijkheid van betekenis.

De relevantie van Zijn en Tijd ligt in het herstel van deze ontvankelijkheid (Gelassenheit). Tegenover de accumulatie- en controle-drang van de homo oeconomicus verschijnt de oikonomikos anthropos: de mens die handelt vanuit zorg (Sorge), maat en eindigheid. Een economie die haar horizon heroriënteert op het Zijn zelf, erkent waarde niet als bezit maar als tijdelijke openbaring in de ruimte van het leven.

Zo wordt Zijn en Tijd geen filosofische herinnering, maar een existentieel kompas: een weg van berekening naar betekenis, van bezit naar aanwezigheid, van economie naar ontologie.

Trefwoorden: Heidegger, Sein und Zeit, economie, tijdelijkheid, ruimte, waarde, Sorge, Seinsvergessenheit, ontologische economie, Gelassenheit, authenticiteit.

Paper available on demand